Kadınlar için HASTALIKLAR bilgilerinin paylaşıldığı bu yazımızda Hepatit, Çeşitleri ve Korunmanın Yolları hakkında detaylı bilgiye ulaştınız.
Dilerseniz HASTALIKLAR kategorisinde bulunan diğer makalelerimizi okuyarak daha başka bilgiler edinebilirsiniz.
Hepatit (Mikrobik Sarılık, Bulaşıcı Sarılık) nedir?
Çeşitli virüslerin neden olduğu akut karaciğer iltihabıdır. Hepatit A, B, C, D ve E olarak bilinir. Virüsler dışında alkolizm, bazı ilaçlar, bazı zehirli maddeler ve vücudun karaciğere karşı kendi kendine ürettiği antikorlar da hepatite neden olabilir.
Hepatite neden olan virüsler farklı yollarla bulaşır. Bunların ortak yanı, karaciğer hasarına neden olmalarıdır. Hastalığın akut dönemi 2-3 hafta sürer. Tam iyileşme ise yaklaşık 9 hafta sonra gerçekleşir. Hastaların çoğu tamamen iyileşip, hastalığa karşı ömür boyu bağışıklık kazansa da %1''inden daha azı akut dönemde ölür. Diğerlerinde ise kronik hepatit gelişebilir ve karaciğer hasarı devam edebilir. Kronikleşme durumunda siroz gelişebilir.
Hepatit belirtileri nelerdir?
Pek çok hastada belirli olmayabilir veya hastalık grip gibi algılanarak doğru teşhis edilemez.
- İştah kaybı
- İleri derecede halsizlik, bitkinlik
- Çabuk yorulma
- Kas veya eklem ağrıları
- Hafif ateş, boğaz ağrısı
- Karın ağrısı, bulantı-kusma
- İdrar renginin koyu çay rengi olması
- Açık renkli dışkılama
- Sarılık
- Tüm vücutta kaşıntı
- Bilinç bulanıklığı ve koma
Hepatit neden olur?
Hepatit A:
En zararsız olan hepatit tipidir. Kronik karaciğer hasarına neden olmaz. Dışkı-ağız yoluyla bulaşır. Ellerin ve özellikle yeşil sebzelerin iyi yıkanmaması, virüsü taşıyan aile üyeleriyle doğrudan doğruya temas, kreşlerde ortak olarak kullanılan oyuncaklar ve kirli sularda yetişen deniz ürünlerinin yenmesi, hepatit A virüsünün bulaşma yolları arasında sayılabilir.
Hepatit B:
En sık rastlanan hepatit tipidir. Doğum sırasında veya sonrasında anneden bebeğe geçebilir; cinsel ilişki yoluyla veya kan ve kan ürünleri ile bulaşır. Hastaların çoğu tamamen iyileşse de bir bölümü kronikleşebilir. Kronik hepatit B hastası artık taşıyıcı olmuştur: Kendisinde hastalık şikayetleri görülmese bile virüsü başkalarına bulaştırabilir. Kronik hastaların %25 kadarı siroz veya karaciğer kanseri nedeniyle ölür.
Hepatit C:
Genellikle kan nakli, kan ve kan ürünleriyle veya virüs bulaşmış iğneyle doğrudan doğruya temas sonucu bulaşır. Kronik taşıyıcıların %20-30''unda 20 yıl içinde siroz gelişir.
Hepatit D:
Sadece hepatit B virüsü bulaşmış kişilerde görülür. Hepatit B hastalığının şiddetini arttırır. Anneden çocuğa veya cinsel ilişki yoluyla bulaşır. En az görülen hepatit tipidir.
Hepatit E:
Daha çok Asya, Meksika, Hindistan ve Afrika''da görülür. Hepatit A''da olduğu gibi dışkı-ağız yoluyla bulaşır ve kronikleşmez. Hepatit A''dan biraz daha tehlikelidir. Özellikle gebelerde ölüme yol açabilir.
- Ayrıca Epstein-Barr virüsü, Coxackie virüsü, Herpes simplex ve Herpes zoster virüsleri de hepatite neden olabilir.
- Alkolik, Toksik ve İlaca-bağlı Hepatit: Virüslere bağlı hepatitlerle benzer şikayetlere ve karaciğer hasarına neden olurlar. Alkolizme bağlı olarak, çeşitli zehirli (toksik) maddelerin alınmasıyla veya bazı ilaçların yanlış kullanılması sonucu görülür.
Hepatit testleri
- Karaciğer biyopsisi
Hepatitte yapılan kan testleri:
- Karaciğer enzimlerinde artış
- Serumda direkt ve indirekt bilirubin artışı
- Serumda hepatit A virüs antijenine karşı IgM antikoru varlığı
- Serumda hepatit B yüzey antijeni (HbsAg) ve/veya antikoru (Anti HbsAg) varlığı
- Serumda hepatit C yüzey antijenine karşı IgM kor antikoru (IgM-Anti HbcAg) varlığı
Hepatit nasıl tedavi edilir?
Özel bir tedavisi yoktur. Ciddi vakaların bir karaciğer uzmanı tarafından izlenmesi, gerekiyorsa hastaneye yatırılması gerekir.
- Yatak istirahati
- Bol kalorili iyi bir beslenme programı. Alkol 1 yıl süreyle yasaklanır.
- Bulantı, kusma varsa uygun ilaçlar kullanılabilir.
- Bazı hepatit tiplerinde interferon ve ribavirin.
Hepatitten korunma yolları
Aşılama, hijyen kurallarına uyma ve doğru bilgilenme korunmanın temelini oluşturur.
- Gerekli sanitasyon önlemlerinin alınması ve kişisel hijyen, hepatit A ve E''nin yayılımını engeller. Hepatit A, hastada sarılık ortaya çıktıktan sonra bulaşıcı değildir.
- Gerekli tarama testlerinden geçmemiş kanlar kullanılmamalıdır. Taşıyıcı kişilere ait tırnak makası, tıraş bıçağı gibi şahsi malzemelerin diğer kişiler tarafından kullanılmamasında fayda vardır.
- Hastalığın sık rastlandığı ülkelere seyahat edecek olanların, seyahat öncesi aşılanmalarında veya immünglobulin almalarında fayda vardır.
- Hepatit A ve hepatit B virüslerine karşı aşı mevcuttur. Özellikle sık kan nakli yapılan hastalar, sağlık personeli, hepatit B taşıyıcılarının eşleri ve yeni doğan bebekleri, eşcinseller gibi yüksek risk grubundaki kişilere hepatit B aşısı yapılmalıdır.