Kadınlar için HASTALIKLAR bilgilerinin paylaşıldığı bu yazımızda Vitaminler ve Eksiklikleri hakkında detaylı bilgiye ulaştınız.
Dilerseniz HASTALIKLAR kategorisinde bulunan diğer makalelerimizi okuyarak daha başka bilgiler edinebilirsiniz.
Vitamin eksikliği nedir?
A vitamini (Retinol)
İnce barsaklarda ve karaciğerde betakaroten maddesinin A vitaminine dönüşümü ile oluşan ve karaciğerde depolanan bir alkoldür.
A vitamini eksikliğinde görülen rahatsızlıklar:
- Gece körlüğü
- Deride kuruluk
- Gözlerde kuruluk
- Enfeksiyonlara eğilim
Günlük ihtiyaç: 5000 IU/gün
A vitamini nelerde bulunur? Havuç, domates, yeşil sebzeler, dana ve koyun karaciğeri, balık ve balık yağı.
B1 vitamini (Tiamin)
Besinlerle alınarak barsaktan emilen, vücutta pek depolanmayan ve karbonhidrat metabolizmasında etkin rolü olan bir vitamindir. B1 vitamini eksikliğinde beriberi hastalığı meydana gelir.
Beri beri hastalığının bulguları arasında aşağıdakiler sayılabilir:
- Kas krampları, hissizlik
- İştahsızlık, baldırlarda ağrı
- Sinir bozuklukları
- Ödem, karında ve akciğer zarında sıvı oluşumu
- Çarpıntı, nefes darlığı, boyun damarlarında dolgunluk
- Kalp büyümesi, yüksek debili kalp yetmezliği
Beri beri hastalığının tedavisi: Tiamin hidrokloid 20-50mg/gün 2 hafta süreyle ağızdan veya kas içine verilir. İlk 48 saat içinde görülen klinik düzelme tanı koydurucudur.
Günlük ihtiyaç: 1-1,5mg/gün. Gebelik, yüksek ateş, karbonhidrattan zengin diyet ve alkolizm vitamin ihtiyacını arttırır.
B1 vitamini nelerde bulunur? Kepek ve kepek ekmeği, işlenmemiş buğday, yumurta, bira mayası, malt özü, karaciğer, böbrek.
B2 vitamini (Riboflavin)
Vücuttaki bir takım reaksiyonlara katılan bir enzimdir. B2 vitamini eksikliğinde görülen rahatsızlıklar:
- Dudak kenarlarında çatlaklar
- Gözlerde sulanma, enfeksiyon ve ışığa tahammülsüzlük
- Halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı
- Saçlı deride enfeksiyon
Tedavi: Riboflavin 50mg/gün ağız yoluyla veya kas içine
Günlük ihtiyaç: 1.5-2mg/gün. Gebelik, emzirme, yüksek ateş ve doğum kontrol hapı vitamin kullanımı ihtiyacı arttırır.
B2 vitamini nelerde bulunur? Süt, süt ürünleri, karaciğer, böbrek, yürek, tahıllar, taze meyva ve yeşil sebzeler.
B6 vitamini (Piridoksin)
Protein metabolizmasında görev alan bir enzimdir. B6 vitamini eksikliğinde görülen rahatsızlıklar:
- Sinir bozuklukları
- Vücut genelinde meydana gelen kasılmalar
- Dil iltihabı
- Dudak kenarlarında çatlaklar
- Doğum kontrol hapı alanlarda psikolojik bozukluklar
- Anemi (kansızlık)
Tedavi: Piridoksin 10-50mg/gün ağız yoluyla veya kas içine
Günlük ihtiyaç: 2mg/gün. Anti-piridoksin etkisi olan ilaçlarla yapılan tedavi sırasında vitamin ihtiyacı artar.
B6 vitamini nelerde bulunur? Karaciğer, tahıllar, balık, tavuk, çiğ sebze ve meyveler, fıstık.
B12 vitamini (Siyanokobalamin)
Sadece hayvansal besinlerde bulunur ve barsaklardan emilir. Emilimi için mide hücrelerinden "intrensek faktör" adlı bir maddenin salgılanması gerekir.
B12 vitamini eksikliği sadece bitkisel besinlerle beslenen vejateryanlarda ve çeşitli emilim bozukluğu olan kişilerde gelişir. Eksikliğinde görülen rahatsızlıklar:
- Anemi (kansızlık)
- Ağrılı dil iltihabı, dil gözeneklerinde silinme
- Sinir bozuklukları
- Uyuşma, karıncalanma
- Derin duyu kaybı
Tedavi: Siyanokobalamin 1000ug haftada iki kez kas içine. Anemi düzeldikten sonra 6 haftada bir aynı doz tekrarlanabilir.
Günlük ihtiyaç: 3ug/gün
B12 vitamini nelerde bulunur? Karaciğer, böbrek, yürek, et, balık, yumurta.
C vitamini (Askorbik asit)
Destek dokusunun yapımında ve korunmasında katkısı olan bir vitamindir. C vitamini eksikliğinde skorbit hastalığı meydana gelir. Hastalığın belirti ve bulguları arasında aşağıdakiler sayılabilir.
- Dişetlerinde kanama, şişme ve dökülme
- Deride kızarıklık ve morluklar
- Dışkıda ve kusmukta kan
- Kıl köklerinde değişiklik
- Deride kuruma, kalınlaşma
- Kemik erimesi (osteoporoz), kemik kırıkları
- Anemi (kansızlık)
- Yara iyileşmesinde gecikme
- Kılcal damar direncinde azalma
Tedavi: Askorbik asit 100-500mg/gün ağız yoluyla
Günlük ihtiyaç: 30mg/gün. Gebelikte ve emzirme süresince 50mg/gün alınmalıdır.
C vitamini nelerde bulunur? Turunçgiller, domates, yeşil biber, maydanoz, yeşil sebzeler, taze meyve, meyve suları ve karaciğer. Sebzelerin pişirilmesi ve pişirilme sırasında bakır kap kullanılması C vitaminini önemli ölçüde azaltır.
D vitamini
Bitkisel kaynaklı ergosterolün güneş ışınlarının etkisiyle D2 vitaminine ve hayvansal kaynaklı 7-dehidrokolesterolün güneş ışınlarının etkisiyle D3 vitaminine dönüşmesi sonucu oluşur. Daha sonra D3 vitamini karaciğerde ve böbreklerde daha aktif maddelere dönüşür.
D vitamini eksikliğinde raşitizm ve osteomalazi hastalıkları meydana gelir. Bu hastalıkların belirti ve bulguları arasında aşağıdakiler sayılabilir.
Çocuklarda D vitamini eksikliğinin belirtileri: Şiddetli kas kasılmaları, aşırı terleme, kabızlık, bıngıldakların kapanmasında gecikme, kaburgaların ön uçlarında tespih tanesi gibi zincir halinde şişlikler, uzun kemiklerde eğrilik, () veya )( şeklinde bacak oluşumu.
Erişkinlerde D vitamini eksikliğinin belirtileri: Bel ve bacak ağrıları, radyolojik olarak kemik erimesi (osteoporoz) ve yalancı kırıklar.
Kandaki kalsiyum ve fosfat seviyelerinin düşmesi
Tedavi: D vitamini 2000-5000IU/gün. Kan kalsiyumu normal düzeye gelince korunma dozu olarak 100IU/gün ile devam edilir. D vitaminiyle beraber kalsiyum da verilmelidir.
Günlük kalsiyum ihtiyacı: Çocuklarda, gebe ve emziren kadınlarda 400IU/gün.
Kalsiyumun olduğu besinler nelerdir? Süt, yumurta, tereyağı, balık karaciğeri, balık yağı. Asıl kaynak güneştir.
Folik asit
Hücre metabolizması için çok gerekli olan bir vitamindir. İnce barsaktan emilerek karaciğerde depolanır. Folik asit eksikliği gebelikte, emilim bozukluklarında, sara ilacı ve doğum kontrol hapı kullananlarda ve alkoliklerde görülebilir. Eksikliğinde anemi (kansızlık) meydana gelir.
Tedavi: Folik asit 5-10mg ağız yoluyla. Çoğu kez beraberinde demir hapları da vermek gerekir.
Günlük ihtiyaç: 400ug/gün. Gebelikte ve emziren annelerde ihtiyaç artar (600ug/gün).
Folik asit hangi besinlerde vardır? Karaciğer, böbrek, ıspanak ve diğer yeşil sebzeler. Yiyeceklerin pişirilmesi, soğutulup tekrar ısıtılması, haşlama suyunun dökülmesi ve konserve yapılması folik asit kaybını önemli ölçüde arttırır.
K vitamini
Kandaki pıhtılaşma faktörlerinin yapımında kullanılan bir vitamindir. K1 vitamini besinlerden sağlandığı halde, K2 vitamini kalın barsaklardaki bakteriler tarafından üretilir.
Antibiyotik alanlarda, tıkanma sarılığında ve yağ emilimi bozukluklarında K vitamini eksikliği görülebilir. Eksikliğe bağlı belirti ve bulgular arasında aşağıdakiler sayılabilir.
- İdrarda kan bulunması
- Deride ve mukozada kanamalar
- Kanama zamanının uzaması, pıhtılaşmanın gecikmesi
Tedavi: K vitamini 10mg/gün kas veya damar içine
Günlük ihtiyaç: Kesin olarak bilinmemektedir. Çok küçük olduğu sanılmaktadır.
K vitamini hangi besinlerde vardır? Süt ve süt ürünleri, karaciğer, yumurta, yeşil sebzeler.
NİKOTİNİK ASİT (Niasin) ve NİKOTİNAMİD (Niasinamid, PP vitamini)
Nikotinik asit bir aminoasit türevidir ve vücutta nikotinamid şeklinde bulunur. Barsaktan kolay emilir, depolanması sınırlıdır.
Nikotinik asit eksikliğinde pellegra hastalığı meydana gelir. Hastalığın belirti ve bulguları arasında aşağıdakiler sayılabilir.
- Deri enfeksiyonları
- Dilde kırmızılık, ve dil gözeneklerinde silinme
- İshal
- Bunama
Tedavi: Nikotinamid 50-500mg/gün ağız yoluyla veya kas içine. Genellikle diğer B vitaminlerini de birlikte vermek gerekir. Yüksek dozlarda nikotinik asit yüzde kızarma, yanma, tansiyon düşmesi gibi damar genişlemesi bulgularına yol açabilir.
Günlük ihtiyaç: 15-20mg/gün
Kaynaklar: Karaciğer, böbrek, bira mayası, kepekli buğday, fıstık.