Kadınlar için SORULAR bilgilerinin paylaşıldığı bu yazımızda Tansiyon hakkında detaylı bilgiye ulaştınız.
Dilerseniz SORULAR kategorisinde bulunan diğer makalelerimizi okuyarak daha başka bilgiler edinebilirsiniz.
Tansiyon nasıl ölçülür?
Yüksek tansiyon oldukça yaygın bir sorundur. Bu sorundan şikayeti olanların sık sık tansiyon ölçtürmesi ve devamlı ilaç kullanarak tansiyonlarını kontrol altında tutmaları gerekir. Karşılaştığım tansiyon hastalarının çoğu, değişik yerlerde ölçülen tansiyonlarını çok farklı sonuçlar verdiğini ifade ediyorlar. Bu durum hastaları tereddüte sevk ediyor ve tedavide aksamalara yol açıyor. Çevremize göz attığımızda, vapurlardan kahvehanelere ve hatta meyhanelere kadar birçok yerde tansiyon ölçen kişilerin var olduğunu görürüz. Görünüşte çok kolay bir iş olan tansiyon ölçme, bazı özelliklere dikkat edilmediği takdirde yanlış sonuçlara yol açabilir. Tansiyon ölçen ve ölçtüren herkesin şu özellikleri bilmesinde yarar vardır.
Tansiyon aleti alırken nelere dikkat etmeli?
Dikkat edilmesi gereken ilk konu, tansiyon aletidir. En doğru sonuçlar civalı aletlerden alınır. Ancak taşıma güçlüğü nedeniyle bu tür aletler, hastane ve doktor muayenehaneleri gibi sabit yerlerde kullanılabiliyor. Aneroid tip denilen saat şeklindeki aletlerle, elektronik aletlerin en geç 3 ayda bir kez civalı aletle kontrol edilmesi gerekir.
Tansiyon aletinde ikinci özellik, kola sarılan ve şişirilen kısımdır. Erişkinlerde kullanılan aletlerde bu kısım 12 cm. genişliğinde ve en az 25 cm. uzunluğunda olmalıdır. Şişmanlarda ise 17.5 cm genişlik ve 60 cm. uzunluk olmadığı takdirde, yanlış olarak daha yüksek sonuçlar elde edilir. Çocukların tansiyonlarını ölçmek için kullanılan aletlerin bu kısımları daha dar olmalıdır. 1 yaşın altındakiler için 2.5 cm, 1 ile 4 yaş arasındakiler için 5-6 cm. 4 ile 8 yaş arasında ise 8-9 cm. genişlikler uygundur.
Tansiyon aleti nasıl kullanılır?
Tansiyon aleti kola sarıldığı zaman, üst kolun üçte ikilik kısmını kaplamalı, dirsek önü çukurunun açık kalmasına dikkat edilmelidir. Sıklıkla yapılan hata, aleti sararken bu kısmın da altta kalmasıdır. Çoğu kişi dinleme aletini sıkıştırmak için bunu tercih etmekte ancak bu, yanlış ölçümlere neden olmaktadır. Aletin kola doğru olarak sarılabilmesi için, hastanın kolunu sıkan ya da kolun büyük bir kısmını kapatan gömlek, kazak gibi giysilerin çıkartılması şarttır. Eğer kolun üst kısmı bu tür giysiler tarafından sıkıştırılıyorsa, doğru bir tansiyon elde etmek olanaksızdır. Aletin şişirilen kısmını saran bezin çok yumuşak olmaması, alet kola sarılırken içinde hava bulunmaması ve kola sıkıca sarılması, üzerinde önemle durulması gereken özellikler arasındadır.
Tansiyonu ölçülen hastanın durumu nasıl olmalı?
Doğru sonuç alabilmek için tansiyonu ölçülen kişiyle ilgili de bazı özelliklere dikkat edilmelidir. Tansiyon, insanın yaşaması için gerekli olan kan basıncıdır. Yapılan işlere ve sinir sisteminin durumuna göre kan basıncında da bazı değişmeler olması doğaldır. Bir kez tansiyon ölçmek, kişinin o an içinde bulunduğu durumu gösterir. Genel tansiyon durumu hakkında bilgi vermez. Hasta doktora geldiği zaman heyecanlıdır, bunun doğal sonucu olarak da tansiyonu biraz yüksektir. Ancak her şeye rağmen bu sırada tansiyon ölçülmeli ve bu ölçüm, arada bir fark bulunup bulunmadığını anlamak için iki koldan yapılmalıdır.
Hastanın genel fiziksel muayenesi bittikten sonra, yatar durumda tekrar ölçüm yapılır. En son ölçüm, tüm işlemler bittikten sonra, önce oturur ve sonra da ayakta iken yapılır. İlk tansiyon ölçümünde elde edilen sonucu hastaya söylemek, sonuç biraz yüksek olabileceği için doğru değildir. Özellikle heyecanlı ve evhamlı hastalarda daha sonraki ölçümlerin de yüksek olmasına neden olacaktır. Bütün bu ölçümlerin sonucunda, kan basıncının yani tansiyonun yüksek olduğu tespit edilse bile, hastaya yüksek tansiyon teşhisi koymak doğru değildir. Bu teşhis, en az iki ayrı günde yapılan kontrollerde kan basıncının yüksek bulunmasıyla konulabilir.
Tansiyon ölçme tekniği
Yazının başında, tansiyon aletinin kola sarılan kısmının, dirsek önü çukurunu açıkta bırakacak şekilde sarılması gerektiğini belirtmiştim. Aleti kola, bu şekilde sardıktan sonra, dirsek çukurunun gövdeye yakın olan tarafına üç parmağın ucuyla, orta şiddette bastırıldığı takdirde, burada bir nabız bulunduğu tespit edilir. İşte dinleme aletinin tambur kısmı, bu bölgeye konulur, ve hafifçe bastırılır.
Tansiyon aleti, 200 mm civa basıncını gösterecek şekilde şişirilir. Eğer aletin otomatik olarak hava indirme sistemi yoksa, pompanın yan tarafındaki vida hafifçe gevşetilerek, saniyede 2 mm basınç düşmesi sağlanır. Ses gelip gelmediğine dikkat edilir. Nabız vuruşları olan Korotkoff seslerinin ilk duyulduğu sırada aletin ekranından okunan ya da ibrenin gösterdiği rakam sistolik (maksimal=büyük) tansiyonu, seslerin kaybolduğu ya da çok hafiflediği sırada okunan arkam diastolik (minimal=küçük) tansiyon gösterir.
Bu rakamlar belirlendikten sonra ölçüm tekrarlanmalıdır. Bu kez alet, belirlenmiş olan sistolik tansiyonun 20 mm üstünde olacak şekilde şişirilir (örneğin, sistolik kan basıncı 150 mm olan kişide, 170 mm´ye şişirmek gibi) bu kez basınç indirme işlemi daha yavaş yapılmalıdır.
Elektronik aletlerde bu işlerin çoğunun, aletlere göre değişmekle birlikte, otomatik olarak yapıldığını söylemeye gerek yoksa da, ölçme işleminin en az iki kez peş peşe yapılmasının gerekli olduğunu hatırlatmak istedim. Yazımın sonunda, kan basıncının devamlı değişebileceğini, bu değişmeler nedeniyle kuruntuya kapılmamak gerektiğini hatırlatmak isterim. Bir insan yorgun ya da sinirli olduğu zaman tansiyonunun yükselmesi doğaldır. Hatta efor sırasında tansiyonu yükselmeyen kişilerde bir sorun olduğu düşünülür. Bu nedenlerle bir kez yüksek tansiyon tespit edilen kişiyi yüksek tansiyon hastası olarak nitelemek yanlıştır. Tedbir alınması gereken sınırı doktorunuzun belirlemesi şarttır.