Kadınlar için Bebeklikten-Yetişkinliğe Çocuk bilgilerinin paylaşıldığı bu yazımızda Çocuk Eğitiminde Mükâfat ve Ceza hakkında detaylı bilgiye ulaştınız.
Dilerseniz Bebeklikten-Yetişkinliğe Çocuk kategorisinde bulunan diğer makalelerimizi okuyarak daha başka bilgiler edinebilirsiniz.
Disiplin konusunda mükafatlar cezadan daha mı etkilidir?
Evet, genel olarak bu yol daha iyidir. Bununla beraber şunu tekrar önemle hatırlatmak isterim; benim sözünü ettiğim mükâfatlar, maddi nitelikte olmayıp, çocuğunuzun davranışlarına karşı sizin göstereceğiniz tepki ve duygulardır. Uygun davranışların maddi olarak mükafatlandırılması, çocuğun materyal nesnelere gereğinden çok önem vermesine yol açabilir. Maddi tahminlerin hayatta hiçbir zaman gerçek ve doyurucu bir mutluluk duygusu yaratmaması nedeniyle, bu da hiç istenilmeyecek bir gelişimdir. Onayınızı belirtmek yerine, maddi mükâfatlar kullanacak olursanız, çocuğunuzu insanca duyguların önemini tanımaktan ve yakın ilişkilerin doğurabileceği mutluluğu kavramaktan yoksun bırakmış olursunuz. Aynı zamanda da istenilen davranışlar ile sevgiyi temsil eden bir nesne arasında bağıntı kurmuş olursunuz. Çocuğunuzu sürekli olarak hediyelerle mükâfatlandırırsanız onda maddi nesnelere sahip olma arzusu gelişir. Maddi nesneleri ana babasının kendini benimsemesiyle birleştiren bir çocuğun, sevilme noksanlığını gidermek için bir sevgi kanıtı olarak gittikçe daha fazla oyuncak istemesi olağandır. Hiçbir çocuk sahip olma içgüdüsüyle doğmaz; ona böyle davranması gerektiği öğretilir.
Aynı şekilde, çocuğunuzun kötü davranışlarını cezalandırmak için oyuncaklarını elinden alma yolunu seçerseniz sahip olunan maddi nesnelerin önemini abartmış, öte yandan da davranışların insani anlamları açısından önemlerini azaltmış olursunuz. Bir nesneyi kaybetmekle ana babanın sevgisini kaybetmek aynı anlama gelir ki, bu da bir yerde nesnelere sahip olmanın sevgiye sahip olmaya eşdeğerli olduğunu belirler.
Sürekli olarak nesneler verilerek mükâfatlandırılmış ya da sahip olduğu nesneler elinden alınarak cezalandırılmış bir çocuk genellikle ana babasına ve diğer kimselere karşı aynı şekilde davranmayı benimser; yani, maddi nesneleri bir pazarlık konusu haline getirir. Her başarısı için bir mükafat bekler ve ana babası istediği yeni bir nesneyi almaya söz vermedikçe, örneğin okulda çaba harcamayan kayıtsız bir öğrenci olur. Üniversitede okuyan çocukları olan ve danışmak üzere bana başvuran bazı ana babalardan, çocuklarının örneğin kendilerine spor bir araba alınması söz verilmezse iyi not almak için çalışmayacaklarını söylediklerini öğrendim. Çaresizlik içinde ne yapmaları gerektiğini soruyorlardı. Bu çocuklar, hiçbir zaman yalnızca bir işi başarmış olmanın zevkini duymamakta, başarılarını, karşılığında elde ettikleri maddi nesnelere göre değerlendirmekteydiler. Pek çok çocuk ise meraklarını giderdiği, yepyeni ufuklar açtığı için öğrenmeyi kendi başına bir mükafat olarak görür. İşin içine maddi bir mükâfat katarak tabloyu bulandıran çoğu zaman ana babadır.
Sahip olunan maddi nesneleri bir başarı ve sevgi işareti haline getirmesi nedeniyle bu mükâfatlandırma tekniğinin son derecede önemli sosyal içerikler taşıdığını söylemek bile gereksizdir sanırım. Böyle bir uygulama kişiyi maddeye önem veren, aç gözlü, hırslı bir tutuma yöneltir; insani değerler materyal değerler yanında ikinci plana itilir ve böylece kişi kendi davranışlarının başkalarının duyguları üzerinde oluşturduğu etkiyi önemsemez hale gelir. Kendilerini mutlu hissetmeleri için tek dayanakları maddi nesneler olan pek çok yetişkin tedavi ettim. Nesneler, onlarda sevginin yerini tutuyordu. Bu insanlar, öteberi satın alırlar. Pek çoğu her gün yeni bir şey almadıkça kendini rahat hissedemediğini söyler. Bu tür şikayetlerle gelen hastaların geçmişlerinin incelenmesi sonucunda çoğunun çocukluklarında nesnelerle mükafatlandırıldıkları ortaya çıkmaktadır.
Çocuğun Duygusal Sorunları
Yazan: Dr.Lee Salk