Kadınlar için SANAL KLİNİK bilgilerinin paylaşıldığı bu yazımızda Yaşlılık ve Düşme hakkında detaylı bilgiye ulaştınız.
Dilerseniz SANAL KLİNİK kategorisinde bulunan diğer makalelerimizi okuyarak daha başka bilgiler edinebilirsiniz.
Yaşlılıkta düşmenin tehlikeleri ve sonuçları
Her yıl 65 yaş üzerindeki kişilerin yaklaşık %40'ı düşmektedir. Bunların çoğu ciddi yaralanmalarla sonuçlanmamakla birlikte kişiler tekrar düşme korkusuyla yaşamlarını kısıtlanmaktadır. Aslında harekete devam ederek ev içinde düşmeyi önleyecek bazı değişikliklerin yapılması yaşamı kısıtlayıcı sonuçların oluşmasını engelleyecek en uygun yaklaşımdır.
Yaşlılıkta düşme riskini arttıran faktörler
İlerleyen yaşla birlikte düşmenin artmasının nedeni denge duygunuzun zayıflaması ve reaksiyon zamanınızın uzamasıdır. Bu da yolunuz üzerindeki bir engelden sakınmanızı veya yürüdüğünüz zeminde birdenbire karşınıza çıkan değişikliğe ani uyum sağlamanızı engellemektedir.
Kullanılan ilaçlar da denge ve algı duyunuzu etkileyebilir. Diüretikler, sakinleştiriciler, yüksek tansiyon için kullanılan ilaçlar veya bazı psikolojik bozukluklar için kullanılan ilaçlar düşme riskini arttırmaktadır. Ayrıca bazı hastalıklar düşme riskini arttırmaktadır.
Görme bozuklukları: Katarakt, makula dejenerasyonu ve glokom algılamanızı veya engelleri fark etmenizi zorlaştırabilir.
Denge ve duruş bozuklukları: Felç, Parkinson hastalığı ve hipotiroidi denge ve yürüyüşünüzü etkileyebilir. Genel bir güçsüzlük ve kondisyon eksikliği olabilir.
Kalp-damar hastalıkları: Konjestif kalp yetmezliği, aritmi ve kalp ve damarlarınızı etkileyen diğer hastalıklar bayılmaya veya daha hareketsiz bir yaşama biçimine neden olarak düşme riskinizi arttırabilir.
Akciğer hastalıkları: Amfizem gibi akciğer hastalıkları yürümeyi zorlaştırabilir. Hareketsizlik kas kuvvetinizi ve dengenizi zayıflatır ve yürürken düşme riskiniz artar.
Bacak ve ayak hastalıkları:Artrit, ayak sorunları, kas zayıflıkları ve periferik nöropati (el ve ayaklarda his kaybı, güçsüzlük, ağrı ve karıncalanma ile seyreden sinir hasarı) genel durumunuzu etkileyebilir veya hareketsiz bir yaşama neden olarak düşme riskinizi arttırabilir.
Mesane hastalıkları: İdrar inkontinansı (idrarı tutamamak) veya özellikle geceleri sık idrara çıkmak birkaç nedenle düşmeye yol açabilir. Hızla ayağa kalkınca kan basıncının ani düşmesi nedeniyle baygınlık geçirebilirsiniz. Tuvalete uykulu ve karanlıkta giderken sendeleyebilirsiniz.
Depresyon, anksiyete ve demans düşme riskini arttıran diğer hastalıklardır. Bazı insanlarda alkol, düşük dozda bile alsalar, özellikle başka tıbbi sorunlar eşlik ediyorsa düşmeye neden olabilir.
Kısa bir süre önce düştüyseniz veya risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız doktorunuzla konuşmalısınız. Doktorunuz görme muayenenizi yaparak aldığınız ilaçları kontrol edebilir ve yapılabilecek değişiklikleri yapar. Denge ve hareket değerlendirmesine göre denge ve kuvvetinize faydası olacağı düşünülüyorsa fizik tedavi verilebilir. Doktorunuz baston veya yürüteç kullanmanızı önerebilir.
Beceriler pas tutabilir. Düşme riski pek çok kişide egzersiz, dengeyi arttırıcı teknikler ve evde düşmeyi önlemek amacıyla alınacak bazı basit önlemlerle azaltılabilir.
Düşmeyi önlemenin en iyi egzersizlerden birisi de yürümektir. Yürümek öğrenilen bir beceridir. Seyrekleştikçe unutulur. Zamanla denge daha kolay bozulabilir. Yürürken yapılan hatalar daha zor düzeltilir. Sendelediğinizde kendinizi kurtaramayabilirsiniz.
Su egzersizleri de yürümek ve diğer etkinlikler için faydalı olabilecek becerilerin arttırılmasını sağlar. Yürümek gibi su egzersizlerini de arkadaşlarınızla beraber yapabilirsiniz. Egzersiz programına başlarken doktorunuza başvurarak sizi yönlendirmesini sağlayabilirsiniz. Denge duygusu da deneyimle gelişir, olmadığı zaman da gerileyebilir. Ancak, denge geliştirme tekniklerini uygulamak kolaydır ve düşme riskini azaltabilir. Bu tekniklerden birisi tek ayak üzerinde kısa süreli durma becerinizi geliştirmektir. Düşeceğinizi düşünüyorsanız bir sandalyeye tutunarak deneyebilirsiniz.
Daha karmaşık bir teknik Çin'de 1000 yıldan beri uygulanmakta olan Tai-çi'dir. Yavaş ve narin, dans hareketlerine benzer hareketlerdir. Eklem ve kasların gevşemesi ve güçlenmesini sağlar. Yapılan çalışmalarda tai-çi'nin ileri yaş erişkinlerin düşmesini engelleyebilen bir teknik olduğu gösterilmiştir.
Evdeki engeller
Evinizde yapacağınız bazı küçük değişiklikler düşmenizi engelleyebilir:
Oturma odası - Telefon ve elektrik kablolarını yolunuzun üzerinden kaldırın. Mobilyalarınızı etrafında rahatlıkla dolanabileceğiniz şekilde yerleştirin. Kilim, küçük halılarınızı kaldırın ve halıların yere iyi yapışmasını sağlayın. Oturup kalkması kolay olan iskemle ve koltuklar alın.
Mutfak - Küçük halıları veya yaygıları kaldırın. Yüksek raf ve dolaplardan bir şey almak için basamakları kullanın veya daha alçak yerlere yerleştirin. Elektrik ve telefon kablolarını ayak altından kaldırın.
Tuvalet - Tuvalet ve küveti kullanırken tutunabilmeniz için bar-çubuk yaptırabilirsiniz. Islak zeminlerde yapışan veya kaymayan paspas kullanabilirsiniz. Küvette yıkanırken oturup kalmakta zorlanıyorsanız bir duş taburesi ve elde kullanılabilen duş başlıkları sorununuzu çözebilir.
Yatak odası - Yatağınızdan ulaşabileceğiniz mesafede bir ışık anahtarının olması ve yatak odanızla banyonuz arasında ışık bulunması uygun olur. Yataktan yavaş kalkarak baş dönmesini önleyebilirsiniz. Geceliklerin takılıp düşmemeniz için kısa olması uygun olur.
Merdivenler, koridor ve girişler- Yürümenizi engelleyecek takılabileceğiniz engelleri mümkün olduğu kadar azaltın ve bu alanların iyi aydınlanmasını sağlayın. Merdivenlerin her iki yanına trabzan yaptırın. Küçük halıları kaldırın diğer halıların da yere iyi yapışmasını sağlayın. Merdiven basamaklarının görünen yüzlerine parlak şeritler yapıştırarak kolay fark edilmesini sağlayın.
Kayıp düşmemek için evde altı lastik ve az topuklu terlik veya ayakkabılar giyin. Telefona koşarken düşme tehlikesine karşı telsiz telefon kullanın. Düştüğünüz zaman kalkamayacağınızı düşünüyorsanız evde acil yardım isteyebileceğiniz bir sistem oluşturabilirsiniz.