Kadınlar için BİTKİLER ve FAYDALARI bilgilerinin paylaşıldığı bu yazımızda Bitki Anatomisi Sözlüğü hakkında detaylı bilgiye ulaştınız.
Dilerseniz BİTKİLER ve FAYDALARI kategorisinde bulunan diğer makalelerimizi okuyarak daha başka bilgiler edinebilirsiniz.
Açık tohumlular: Tohumları açıkta gelişen bitkiler, örneğin çamlar.
Ağaç: Gövdelerinde odunlaşma olan, boylan 3 m'den daha uzun olan çok yıllık bitkiler.
Aken: Ovaryumdan meydana gelen, perikarpın tohumun testasına sıkıca değdiği fakat tohumdan ayrı olduğu, küçük kuru bir tohumlu meyve.
Alpin: Dağların ağaç sınırının yukarısında kalan, devamlı yeşil çayırlar ile kaplı bölge.
Alt tür: Bir tür içinde bazı ayırıcı karakterler ile birbirinden ayrılan bireylerden oluşan topluluğu gösteren taksonomik bir terim.
Anter: Bitkilerde erkek organın başçığı, çiçek tozu keseleri, polenlerin oluştuğu bölüm.
Antiseptik: Vücudun çeşitli kısımlarını mikroplardan arındırmak için kullanılan kimyasal madde.
Apokarp: Meyve karpellerinin birbirinden ayrı olması.
Aşı: Bir ağacın dalına veya gövdesine daha verimli olması için kaynaştırılan aynı ya da yakın bir türe ait bitki parçası.
Başak: Ana eksen üzerindeki çiçekleri sapsız olan çiçek durumu spika.
Başçık: Sapsız çiçeklerin etlenmiş bir ana eksen üzerinde sık ve çok sayıda yerleşerek durdukları rasemoz çiçek durumu, katipillum.
Bataklık: Tamamen veya kısmen su altında kalan kara parçası.
Besin: Herhangi bir organizmanın beslenmesi için gerekli olan maddeler.
Bileşik meyve: İncir ve dut gibi sık çiçek durumundan meydana gelen meyveler.
Bileşik salkım: Yan dalları tekrar dallanmış bir çiçek durumu.
Bir çeneklikler: Tek çenekliler, monokotiledon.
Bir yıllık: Hayat devirlerini bir yıl içinde tamamlayan canlılar.
Birey: Bir grup canlının yapı ve görevleri bakımından tek bir varlık olan tek bir organizması, tür meydana getiren ve çiftleşebilen organizmaların her biri, fert.
Birlik: Aynı ekolojik ortamı işgal eden aynı ya da farklı türdeki bitkilerden oluşan topluluk.
Bitki yağı: Bir bitkinin tümünün veya bir kısmının belirli süre zeytinyağı, susam yağı gibi bir yağın içinde bekletilmesiyle hazırlanan preparatı. Örneğin kantaron yağı gibi.
Boğum: Yaprakların gövde üzerinde bağlı oldukları yer, nodyum.
Brakte: Çiçek sapının kaidesinde sapın gövdeye bağlandığı yerde bulunan yaprakçık.
Buğdaysı meyve: Üst durumlu bir ovaryumdan gelişen ve tohum kabuğunun meyve kabuğundan ayrılmayacak bir şekilde birleştiği tek tohumlu, açılmayan kuru bir meyve.
Cins: Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan bir terim olup, türleri içine alan taksonomik gruptur. Örneğin insan (Homo), köpek (Canis), çam (Pinus)
Çalı: Toprak üstü gövdeleri odunsu olan boyları 1-3 m kadar uzayabilen çok yıllık bitkiler.
Çeşit: Halk arasında kullanılan ve bilimsel olmayan taksonomik terim. Bu terim özellikle canlıların varyete, ırk gibi tür altı kategorilerinin sınıflandırmada kullanılır.
Çevre: Bir organizmanın ya da bir parçasının üzerinde etki yapan dış etkenler topluluğu.
Çiçek: Tohumla üreyen bitkilerde, tohumu veren çanak, taç yaprak ve erkek-dişi organlardan oluşan yapı.
Çiçek durumu: Birden çok çiçeğin bir araya gelerek oluşturduğu topluluk. Örnek: Şemsiye durumu.
Çiçek sapı: Çiçekleri bitkiye bağlayan ince gövde parçası.
Çoğalma: Eşeyli eşeysiz hücre bölünmesi ile üreme.
Dal: Ağaç gövdelerinin yekpare kısmı dışındaki parçalanmış kısımlarının her biri.
Dekoksiyon: Bitkilerin uzun süre su içerisinde kaynatılmasıyla elde edilen preparat. Özellikle tarçın, zencefil gibi odunsu türlerden bitki çayı hazırlamak için kullanılır.
Deri: Bir hayvan veya bitkinin vücudunu örten ve onu dış etkilerden koruyan örtü.
Destek doku: Bitkilere sertlik kazandıran ve onların dik durmasına yardımcı olan hücre çeperleri kalınlaşmış hücrelerden oluşmuş doku.
Dioik (iki evcikli): Dişi ve erkek çiçeklerin ayrı ayrı bitkilerin üzerinde bulunması durumu.
Dişi: Sadece dişi gamet yada yumurta meydana getiren birey yada yavru doğuran organizma.
Döllenme: Dişi ve erkek eşey hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesi olayı.
Drog: Bitkilerin ilaç olarak kullanılan kısımları.
Drupa: Eriksi meyve örneğin erik, zeytin.
Düğüm: Yaprağın gövdeden ayrıldığı eklem yeri.
Ekstre: Bir bitkinin tümünün ya da belirli parçalarının çeşitli kimyasal işlemlerle çıkarılan özütü.
Endemik: Bir bölgeye özgü, sadece belli bir bölgede yetişen, yerli bitki.
Endokarp: Meyve perikarpının en içteki tabakası.
Epidermis: Üst deri.
Erdişi (hermafrodit): Bitki yada hayvanların hem erkek, hem de dişi organları beraber taşıması, biseksüel, hermafrodit.
Erkek: Spermleri meydana getirerek dişinin oluşturduğu yumurtaları döllenme gücüne sahip birey.
Etli meyve: Etli sulu meyve. Örneğin şeftali.
Flora: Bir bölgede yaşayan tüm bitkisel canlıların sistematik olarak sınıflandırılması.
Gal(mazı): Bitkilerde, böcek ya da mantar gibi organizmaların sebep olduğu anormal gelişen yapılar.
Garig (frigona): Akdeniz bölgesinde maki örtüsünün tahrip edildiği yerlerde diz boyu yüksekliğinde olan çalı topluluğu.
Geofit: Uygun olmayan dönemlerde tomurcuklarını toprak altında koruyan yumrulu bitkiler.
Gövde: Bitkilerde yaprak ve üreme organlarını taşıyan genelde toprak üstünde yer alan yapılar.
Habitat: Bir canlı türünü ya da canlı birliklerini barındıran ve kendine özgü özellikler gösteren yaşama ortamı.
Irk: Bir tür içinde belirgin bir farklılık gösteren birey grubu, kısaca aynı türün farklı özellikler taşıyan grubu.
Işık bitkileri: Gelişmelerini en iyi güneş ışığı altında yapan bitkiler, helyofitler.
İki çenekliler: İki kotiledonu olan bitkiler, dikotiledonlar.
İletim demeti: Bitkilerde organik ve inorganik besin maddelerinin iletiminin yapıldığı odun ve soymuk borularından oluşan yapılar.
İnfüzyon: Bir miktar bitki parçasının üzerine kaynar su dökerek 4-5 dakika demlenmesi sonucu hazırlanan preparat.
Kaliks: Çiçekli bitkilerde çanak yaprakların hepsine birden verilen ad.
Kapalı tohumlular (angiospermler): Tohumları olgunlaşıncaya kadar meyve karpelleri tarafından korunan, olgunlaştıktan sonra karpelleri açılarak tohumları serbest hale geçebilen bitkiler.
Kapitillum: Başçık, papatya ve benzeri bitkilerde görülen çiçek durumu.
Kapsül: Sert kapalı meyve tipi. Örneğin, susam.
Karyopsis: Buğdaysı meyve.
Kedicik: Kedi kuyruğuna benzer şekilde ince, uzun, sarkık çiçek durumu.
Klorofil: Bitkilerde, alglerde ve bazı kamçılılarda bulunan, ortasında magnezyum kapsayan porfirin halkasından oluşan, yan zincirleri farklı klorofillerde farklı olan, kloroplastların tilakoit zarları üzerinde yerleşimi, spektrumdaki kırmızı, mor ışınları emerek ışık enerjisini yakalayan yeşil fotosentez pigmenti.
Kloroplast: Bütün yeşil bitki hücrelerinde bulunan ve klorofil kapsayan tanecikler ya da plastitler.
Koçan: Ana ekseni etli ve kalın olan, genellikle bir spata tarafından sarılmış basit rasemoz çiçek durumu. Örnek: mısır.
Korolla: Çiçekli bitkilerde taç yaprakların hepsine verilen ad.
Kök: Bitkilerin toprak altında gelişen, bitkiye su ve suda çözünmüş minerallerin alınmasını sağlayan ve bitkiyi toprağa bağlayan organ.
Kökçük: Kara yosunlarında olduğu gibi ilkel bitkilerde bulunan, tek veya çok hücreden oluşmuş kök görevini yapan basit yapılar.
Ksilem: Odun boruları, bitkide su taşımının yapıldığı iletim boruları.
Kültür bitkisi: Bir ortamda kendiliğinden ortaya çıkmayan, insanlar tarafından ekilen veya diken bitki türü.
Kütikula: Bitkilerin toprak üstü kısımlarında epidermis hücreleri tarafından meydana getirilen koruyucu mumsu madde.
Legümen: Tek karpelden meydana gelen, olgunlukta hem sırtı hem de karın ahtı boyunca açılan kuru meyve, fasulye tipindeki meyve.
Lentisel (Kovucuk): odunlu bitkilerde, kabukta gevşek dizilmiş, hücreler arası alanları fazla, merşek şeklindeki kabarcıkların oluşturduğu, stoma gibi gaz alışverişi ile ilgili yapı
Maki: Akdeniz iklim bölgesinde çoğunlukla sert meşin ve parlak yapraklı, her zaman yeşil ve kurakçıl olan çalı topluluğu.
Melez: Çaprazlama sonucu meydana gelen canlı.
Merhem: Bir bitkinin belirli parçalarının ya da özsuyunun yağ, balmumu, parafin gibi maddeler ile karıştırılarak kıvamlı ve sürülebilir hale getirilmiş şekli.
Meyve: Tohumlu bitkilerde döllenmeden sonra karpellerin gelişip olgunlaşması ile meydana gelen yapı.
Nektar: Çiçekli bitkilerde ve bazı yapraklarda bulunan, böcekleri, kuşları çeken ve tozlaşmaya yardımcı olan, tatlı bitki özsuyu.
Nektaryum: Nektar bezi, nektar salgılayan organ.
Oblong: Dikdörtgenimsi, uzunluğu genişliğinden fazla olan.
Odun: Çok yıllık bitkilerde bulunan, canlıya destek sağlayan ölü hücrelerden ksilem hücrelerinden oluşmuş yapı.
Orman: Ağaçların oluşturduğu büyük bitki topluluğu.
Ot: Toprak üstü gövdeleri genelde yeşil renkli olan ve odunsu yapının görülmediği bitkiler.
Ovat: Yumurta şekli.
Palamut (pelit): Meşe meyvelerine verilen ad.
Palmat: El şeklinde parçalı yaprak.
Pedisel: Çiçek ya da meyve sapı.
Periant: Çiçekli bitkilerde taç ve çanak yaprakların tamamına verilen isim.
Petal: Taç yaprak.
Pigment: Bitki ve hayvanlarda bulunan renk maddesi.
Plastit: Bitki hücrelerinde bulunan bir organel.
Polen: Tohumlu bitkilerde üreme organı oluşan slamenlarde mayoz bölünme ile meydana gelen erkek üreme hücreleri, çiçek tozu.
Polen kesesi: Anter içinde polenlerin oluştuğu kese.
Rizom: Toprak altı gövdesi.
Reçine: Bazı odunlu bitkilerin salgıladıkları katı veya yarı akışkan, yarı saydam, suda çözünmeyen algı maddeler.
Rozet: Yaprakların yoğun olarak bir noktada toplanması durumu.
Sperm: Tohum.
Spika: Başak.
Stamen: Çiçekli bitkilerde periantın altında yer alan, filament ve anterden oluşan erkek organ.
Stigma: Çiçeklerde polenin kabul edildiği dişi organın baş kısmı.
Stipül: Yaprak sapının gövdeye bağlandığı noktada sapın iki yanında sapa bağlı olan ya da olmayan pulsu, dikensi, zarsı yapılar.
Stoma: Bitkilerde bulunan ve gaz alışverişini sağlayan gözenekler.
Sürgün: Bitkilerin uç kısımlarında bulunan ve büyüme eğiliminde olan yapılar.
Taban suyu: Yerçekimi etkisiyle topraktan sızan suların geçirgen tabakaları aştıktan sonra su geçirmez bölgede toplanması ile oluşan su kütlesi.
Taç yaprak: Çiçekli bitkilerde göze hoş gelen, değimi renklerde olan ve çiçeğin dıştan içe ikinci halkasını oluşturan yapraklar. Petal.
Takım: Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan familya ve sınıf arasında bulunan, yakın benzerlik gösteren organizmaların meydana getirdiği taksonomik birim. Ordo.
Takson: Belli bir kategori içine sokulabilecek kadar diğerlerinden ayrılmış taksonomik grup.
Tek çenektiler: Buğday, mısır vs gibi sadece bir kotiledonu olan bitkiler.
Tek evcikli(Monoik): Dişi ve erkek çiçeklerin aynı bitkinin üzerinde bulunması durumu.
Tentür: Bir bitkinin tümünün, veya bir kısmının belirli süre alko içide bekletilerek hazırlanan preparatı.
Tohum: Bitkilerde döllenmeden sonra tohum taslaklarının gelişmesiyle meydana gelen ve yeni bir bireyi oluşturabilecek güce sahip yapı.
Tohumlu bitkiler: Döllenmiş yumurta hücresinin gelişerek tohum meydana getirebildiği bitkiler.
Tohumsuz bitkiler: Eşeyli ya da eşeysiz olarak üreyen, eşeyli üremede zigot veya embriyonun etrafında besi doku bulunmayan, tohum oluşturmayan bitkiler.
Tozlaşma: Polen tanelerinin rüzgar, böcek, su gibi etmenler ile dişi üreme organına ulaşması.
Tür: Birbirlerine benzeyen, sadece kendi aralarında verimli gen alışverişi yapabilen bireylerin her biri.
Tüber: Toprak altında yer alan gövde çeşidi.
Vaks: Su kaybını önlemeye ve solunumu azaltmaya yarayan bitkilerin yaptığı bir madde.
Varyete: Ait olduğu türden çok ufak farklarla ayrılan birey.
Vejetasyon: Bir bölgede yaşayan bitkilerin oluşturduğu topluluk
Vejetatif çoğalma: Eşeysiz üreme usulleriyle canlı organizmanın bir parçasından yeni bir birey üretilmesi.
Yabani bitki: Doğada kendiliğinden gelişen, insan etkisi altında olmayan.
Yalancı meyve: Meyve oluşumuna karpellerin dışında, meyve sapı, reseptakulum, çiçek tüpü gibi yapıların katılımıyla meydana gelen meyveler.
Yan kök: Primer kökten dallanan ve başka yan dallar veren kökler.
Yaprak: Bitkilerde gövde ve dallar üzerinde meydana gelen, çeşitli şekil ve renklerde, genellikle yeşil, içlerindeki kloroplastlar sayesinde fotosentez yapabilen, sahip olduğu stomlar ile gaz alışverişini sağlayan organ.
Yapak ayası: Tek ya da çok parçadan oluşan yaprağın yassı ve genişlemiş kısmı.
Yaprak kını: Yaprak tabanının genişleyerek gövdeyi sardığı kısmı.
Yaprakçık: Birleşik yapraklı bitkilerde yaprağı oluşturan küçük yaprakların her biri.